انواع نقد ادبی

نقد جامعه شناسی

   نقد جامعه شناسی دیدگاه‌های مولف را در خصوص جوامع بشری، روابط انسان‌ها در یک جامعه مشترک، و همچنین طبقات اجتماعی و روابط انسان‌ها با همدیگر مطالعه می‌کند.

نقد روان‌کاوی

   نقد روان‌کاوی به تجزیه و تحلیل روحیات و روان شخصیت‌های آثار ادبی و احیانا روابط روحی-روانی مولف با شخصیت‌های خود و ... می‌پردازد.

نقد مضمونی

   نقد مضمونی موضوعات اصلی و همچنین مفاهیم غالب بر اثر را بررسی می‌کند و نقاط تاریک و همچنین رگه اصلی برخی مضمون‌ها را آشکار می‌سازد.

نقد تکوینی

   نقد تکوینی به روند خلاقیت اثر و زمینه‌های تکوینی آن می‌پردازد.

   از انواع نقدهای ادبی مذکور نقدهای جامعه شناختی، روان‌کاوی، مضمونی و ... در رابطه با مولف بررسی می‌شوند. و نقدهای ساختارگرایی، صورت‌گرایی، متن‌محوری و ... در زهره نقدهایی است که در رابطه با خود اثر مورد توجه واقع می‌شوند. بر همین اساس، نقد تکوینی هم از دیدگاه مولف مد نظر قرار می‌گیرد.

   البته تفاوت اساسی نقد تکوینی با دیگر نقدهای مولف محور در این است که آن‌ها پس از چاپ و نشر اثر به مطالعه و بررسی رابطه مولف با اثر، تفکر، پیام و سخن او و همچنین تاثیر زندگی شخصی و گذشته‌اش در اثر می‌پردازند. در حالی که نقد تکوینی فقط به روند خلاقیت اثر و زمینه‌های تکوینی آن می‌پردازد.

     کتاب نقد تکوینی در هنر و ادبیات/ بهمن نامور مطلق/ ص55